Kumar Bağımlılığı Testi

Kumar, bahis, piyango, borsa ya da kripto gibi araçlar bağımlılık açısından herkes için risk oluşturabilir. Elbette her kumar oynayan kişi bağımlıdır denilemez ancak riskin de göz ardı edilmemesi gerekmektedir. Aşağıdaki Kumar Bağımlılığı Testi ile kumar bağımlılığı hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz. Kumar oynayan kişinin bağımlılık açısından riskli bir durumda olup olmadığı ya da bağımlılık aşamasına gelip gelmediğine bir uzmanın karar vermesi daha uygundur. Kişi ya da aile bu konuda değerlendirme yapabilir fakat teşhis koymak uzmana bırakılmalıdır.

Time's up

Kumar oynama davranışının bozukluk ya da risk düzeyini tespit etmek için çeşitli ölçme araçları kullanılmaktadır. Kumar bağımlılığı testi içerisinde aslında bilimsel bir yöntem bulunuyor. Günümüzde kumar oynama bozukluğu için en sık kullanılan ölçme aracı Amerikan Psikiyatri Birliği’nin (APA) 2013 yılında yayınladığı DSM-5 kılavuzu kullanılmaktadır. 

Kalamış Psikoloji Kurucusu Uzman Psikolog Kinyas Tekin’in Prof. Dr. Kültegin Ögel ile Birlikte Kaleme Aldığı Kumar ve Bahis Bağımlılığı Kitabı Çıktı. Aşağıdaki görsele tıklayarak kitap hakkında bilgi alabilirsiniz:

Bağımlılık Danışmanlığı hakkında bilgi almak için buraya tıklayabilirsiniz: Bağımlılık Danışmanlığı

Kumar Bağımlısı Olduğumuzu Nasıl anlarız?

Amerikan Psikiyatri Birliği’ne göre kumar oynama bozukluğu, 12 aylık bir süre içinde, aşağıda yer alan 9 maddeden en az 4‘ü ile kendini gösteren, klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya ya da işlevsellikte düşmeye yol açan, sürekli ve yineleyici, sorunlu bir kumar oynama davranışı olarak tanımlanmaktadır. 

1. İstenilen coşkuyu sağlayabilmek için giderek daha fazla parayla kumar oynama: Kumar oynama davranışı zaman içinde tolerans geliştirir ve daha yüksek miktarlarda parayla oynama, daha fazla risk alma ve daha fazla zaman harcama ile kendini gösterir. 

2. Kumar oynamayı bırakma ya da durdurma girişimleri sırasında huzursuz ya da kolay sinirlenen biri olma: Kumarın beyinde yarattığı coşku, haz ya da ruh hali değişikliği kesintiye uğradığında kişi de psikolojik yoksunluk belirtileri ortaya çıkar. 

3. Bugüne kadar birçok kez kumar oynamayı denetim altına alma, bırakma ya da durdurmaya yönelik başarısız girişimlerin olması: Kumar sorun olmaya başladığında kişi bunu durdurmaya çalışır fakat hastalığın kendine özgü biyolojik, sosyal ve bireysel dinamikleri hastalığın tekrarlamasına neden olabilir.   

4. Kumar oynamadığı zamanlarda da sık sık kumar üzerine düşünme: Kumar oynanmayan zamanlarda da sıklıkla kumarda kazanacağını vadeden çeşitli algoritmalar geliştirme, analizler yapma ve yeni stratejiler geliştirmek üzere kişi sürekli kumar üzerine düşünür. 

5. Sıklıkla, sıkıntı yaşarken kumar oynama (örn. çaresiz, suçlu, bunalmış, çökkün): Kumar oynamaya atfedilen bir özellik olarak, kumarın kişiyi olumsuz duygulardan uzaklaştırdığı varsayılır. 

6. Parayla kumar oynayıp kaybettikten sonra, çoğu kez, kaybettiklerini kazanmak için tekrar oynama: Kumarda kayıplarının peşine düşme ve kazanınca kazandığını katlama gibi iki temel mekanizma vardır. Kumar para için oynanmaz. 

7. Ne kadar kumar oynadığını gizlemek için yalan söyleme: Yalan söyleme davranışı kumar ile gelişen bir semptomdur ve çoğunlukla kumar oynamaya devam etmeye yönelik bir çabadır. Genellikle kumar sorunu ortadan kalktığında yalan söyleme davranışı da biter. 

8. Kumar oynama yüzünden, sosyal ilişkilerin, iş ya da eğitim hayatının olumsuz etkilenmesi: Kumar beyinde yarattığı yüksek ödül etkisi ve kişinin çevresinde yarattığı sorunlar nedeniyle zaman içinde yaşamını olumsuz etkiler. 
   
9. Kumar oynadığı için düştüğü parasal durumlardan kurtulmak için başkalarının parasal kaynak sağlamasına bel bağlama: Kumar bağımlılığında kişi kendisine ait olsun ya da olmasın erişebildiği bütün finansal kaynakları kullanır. Zihninde nasılsa ailem ya da güvendiğim insanlar kumar borçlarımı öderler şeklinde bir anlayış varsa kumarın durdurulması zorlaşmaktadır.

DSM -5 ‘e göre yukarıdaki kriterlerden 4-5 belirti varsa, ağır olmayan, 6-7 belirti varsa orta derece ve 8-9 belirti varsa ağır düzeyde kumar oynama bozukluğuna işaret etmektedir. 

Nancy M. Petry (2010) Pathological gambling and the DSM-V, International Gambling Studies, 10:2, 113-115

Bu maddeleri karşılayan kişiler uzman desteğine başvurmalıdırlar. Çünkü kumar kişinin tek başına durdurması oldukça güç bir hastalıktır. Tedaviye hazır olmadığını düşünen kişilerde bu süreci bir uzmanla yönetebilirler. Tedavi ekibinin bağımlılık ve özellikle kumar bağımlılığı konusunda uzman olması tedavi başarısını etkileyecek önemli bir bileşendir. 

Kumar Risk Düzeyini Saptamak

Kumar oynayan herkesin kumar bağımlısı olmadığı, fakat kumarın herkes için risk oluşturabileceği bilinmektedir. Kumar bağımlılığı için yukarıda belirttiğimiz DSM tanı kriterleri kullanılırken risk düzeyini ölçmek için de KURT kullanılabilir. Kumar oynayan kişilerin bağımlılık risk düzeyini ölçmek için kültürümüze uygun bir ölçme aracı olan Kumar Risk Tarama Ölçeği (KURT) kullanılabilir. 

Bu ölçeği kendinizi doldurabilirsiniz çünkü “self report” özellikte bir testtir.

Puanlama yaparken;
Hiçbir zaman: 0 puan
Bazen: 1 puan
Hiçbir zaman: 2 puan şeklinde hesaplanır.

Ölçek toplam puanı üzerinden 9,5 ve üzeri puan alan kişiler kumar bağımlılığı için yüksek riskli kabul edilmelidir. 

Riskli kumar oynayan kişiler kumar bağımlılığı açısından risk teşkil ettiklerinden uzman desteği almalılar. Kumar bağımlılığına yönelik kişiye ve aileyi kapsayan önleyici eğitimler bu aşamada verilmelidir.

Kumar Risk Tarama Ölçeği (KURT)

_{Tekin et al. (2020). Screening scale for behavioral and socioeconomic risk factors for gambling addiction: A validity and reliability study. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 7(4), 223-228.}